Irydologia jest metodą diagnozowania opartą na obserwacji tęczówki oka.
Początki irydologii sięgają czasów starożytnych. Pasterskie plemiona zamieszkujące obszary dzisiejszych Chin i Indii już wówczas oceniały stan zdrowia zwierząt na podstawie obserwacji wyglądu tęczówek oczu. Także starożytni Egipcjanie potrafili uzyskać wiele informacji o kondycji osoby badanej posługując się tą samą metodą. Z tego okresu zachowały się dwa papirusy, które, mimo upływu kilkudziesięciu wieków, nadal stanowią wiarygodne Ľródło informacji.
Ponowny renesans irydologii przypadł na drugą połowę XIX wieku. Wtedy to, węgierski lekarz I. Peczeli opublikował pierwsze w świecie mapy irydologiczne. Zostały one opracowane na postawie wieloletnich obserwacji tęczówek pacjentów szpitala, w którym pracował. Jego badania okazały się tak wiarygodne i aktualne, że stanowią podstawę wiedzy wielu współczesnych specjalistów irydologii. Obecnie w wielu krajach zachodnich irydologia zostaje włączana do programów nauk medycznych. W wielu z nich - USA, Niemcy - powstały instytuty zajmujące się diagnozą z tęczówki oka. Najstarszym, bo posiadającym stuletnią tradycję jest niemiecki Felke Institut. W 1993 roku powstało Polskie Towarzystwo Irydologii i Homeopatii, które zajmuje się szerzeniem wiedzy na temat irydologii, propagowaniem literatury z tej dziedziny oraz organizowaniem szkoleń.
Tęczówka to mapa organizmu, na której znajdują swoje odbicie informacje o wszystkich organach i narządach ciała. Każdy narząd wewnętrzny, każda część ciała za pośrednictwem włókien wegetatywnego układu ma połączenie z określonym polem tęczówki. Irydolog dysponuje mapą oka dokładnie określającą, w którym miejscu na tęczówce rzutuje się mózg, serce, żołądek, i inne wewnętrzne narządy człowieka. Obserwując np. sektor odpowiadający wątrobie możemy określić czy są oznaki stanu zapalnego, czy jest zaburzenie czynności lub zmiany po przebytych schorzeniach, bo niektóre z nich pozostaną przez wiele lat, a inne nawet przez całe życie.
Poniższy schemat obrazuje lokalizację wszystkich organów człowieka na tarczy tęczówki:
Badanie irydologiczne jest przydatne do diagnozowania chorób, których objawy są subtelne i pojawiają się w dużych odstępach czasu- tak, że czasem trudno zauważyć toczący się proces chorobowy. Przykładem takich schorzeń są powoli rozwijające się nowotwory. Irydologia pomaga także przewidywać skłonności do określonych chorób i wyszukać "słabe punkty" organizmu, co umożliwia rozpoczęcie odpowiednich działań profilaktycznych. Inną zaletą tej formy diagnozowania jest fakt, że pozwala ona kontrolować proces leczenia pod kątem jego skuteczności. Po zastosowaniu leczenia niektóre objawy tęczówkowe zmieniają się lub zanikają w ogóle (np. oznaki aktywnego stanu zapalnego). Pozwala to odpowiednio modyfikować stosowaną terapię.
Diagnozowanie chorób za pomocą irydologii pozwala na:
Badanie jest całkowicie bezbolesne i bezpieczne, trwa kilkanaście minut. Lekarz ogląda obie gałki oczne za pomocą irydoskopu
lub lampy szczelinowej. Lampa szczelinowa nie tylko powiększa je kilkadziesiąt razy, ale i rozjaśnia tęczówki, dzięki czemu
wszystkie zmiany na ich powierzchni są doskonale widoczne. Uzupełnieniem diagnozy bywa badanie dna oka. Stawiając diagnozę
irydolog uważnie ogląda całe oko. Zwraca uwagę na kształt i umiejscowienie Ľrenicy, odcień bieli gałki ocznej oraz wygląd
spojówki. Głównie jednak koncentruje się na tęczówce. Badanie poprzedzone jest wywiadem dotyczącym wieku, przebytych operacji
itp. Pomimo licznych zalet tej metody diagnozowania nie powinna być ona stosowana u małych dzieci, ponieważ mają one słabo
jeszcze wykształconą tęczówkę. Małym pacjentom trudno jest też wysiedzieć nieruchomo przez czas potrzebny na badanie. Badanie
można wykonywać dzieciom od 5-6 roku życia pod warunkiem, że będą w stanie pozostać w bezruchu przez około 10-15 minut
potrzebnych dla obserwacji tęczówki. Po zakończonym badaniu, pacjent otrzymuje wskazówki dotyczące zmiany trybu życia,
diety oraz specjalnie opracowany zestaw ziół wspomagających leczenie (zioła do nabycia w sklepie zielarskim). Jeżeli jest
to wskazane, to dla potwierdzenia lub uzupełnienia diagnozy pacjent może również dostać zalecenie wykonania badań
specjalistycznych ukierunkowanych (np. USG określonego narządu, dodatkowych badań laboratoryjnych).
Opracowano na podstawie tekstu dr n. med. Marka Bardadyna, prezesa Polskiego Towarzystwa Irydologii i Homeopatii